Su disafiu de una generatzione: ammentende Antoni Buluggiu, de Federicu Francioni

Ricordo di Antonio Buluggiu.

Su disafiu de sos annos sessanta e setanta. Faeddare de s’amigu istimadu Antoni Buluggiu, dae pagu iscumpàrfidu (fit naschidu in Othieri in su 1946) cheret nàrrere mescamente fàghere riferimentu a un’istajone istòricu-polìtica detzisiva, a una bortada, pro sa generatzione nostra, chi at fatu unu disafiu bellu meda, cuasi superviosu. Su disafiu contra de su podere, contra de s’autoridade e s’autoritarismu, in s’iscola e in sa sotziedade, contra de sa gherra e pro su triunfu de sa paghe, pro s’autodeterminatzione de sos pòpulos de su Terzo Mondo (pensamus a s’influèntzia chi in Sardigna puru ant àpidu sos iscritos de Frantz Fanon). Dae sos annos sessanta e setanta est essida a campu una cussèntzia noa, in unu sentidu natzionale sardu, de sos problemas de s’ìsula nostra. Antoni l’aiat cumpresa pròpiu in sa segunda meidade de sos annos sessanta, cando si fiat acurtziadu a Antoni Simon Mossa (1916-1971), intelletuale, archimastru geniale, cosmopolita e in su tempus matessi sardista e indipendentista, impignadu a ammanigiare unu moimentu a foras de su sardismu, naramus gasi, ufitziale, traditzionale, pro sas minorias linguìsticas, pro s’autodeterminatzione de sas natzionalidades sena Istadu in Europa.

Antoni aiat connotu Simon Mossa cando fiat intre sos giòvanos de su Psd’Az. A pustis de s’iscumpàrfida de s’archimastru, isse si fiat reconnotu in su moimentu polìticu “Su Pòpulu Sardu” de Màriu Carboni e Elisabetta Bocciardo, Anghelu Caria, Austinu Columbanu, Diegu Corràine, Bustianu Cumpostu, Marilena Denti, Pitzente Migaleddu, Giuanne Frantziscu Pintore, Cicci Puliga, Sarvadore Sfodello, Bore Ventroni e meda àteros: unu moimentu nou, originale, chi cheriat ligare in manera istrinta sa pelea pro sa liberatzione econòmica, sotziale, polìtica de sa Natzione sarda a cudda de sos pòpulos sutamissos de totu su mundu, in una crae antimperialista e anticolonialista.

Intre sas àteras cosas, aiat collaboradu cun Sfodello a s’ammanigiamentu e finas a sa regia de Pedru Zara, su traballu teatrale, cabuòbera de Nenardu Sole (mortu dae pagu), interpretadu dae Tore Pintus, Vitòria Atzeni e Crara Farina.

Ma Su Pòpulu Sardu si fiat isortu: Antoni fiat abarradu cumbìnchidu de s’originalidade de cussa esperièntzia, cuasi ismentigada, lassada iscumpàrrere sena unu dibàtidu adecuadu. Tando fiat intradu in su Partidu Sardu, fiat diventadu segretàriu de sa Federatzione de Tàtari e Gaddura e aiat puru rapresentadu custa formatzione in su Consìgiu de sa Comuna de Tàtari. Cando fiant bènnidas mancu sas isperàntzias in su ruolu de cambiamentu de custa fortza, Antoni fiat torradu a s’impignu in moimentos e grupos de base.

 

Su “Sòtziu de sos sardos” e sa rivista “Camineras”. In s’incumintzu de su Duamìgia, Antoni aiat fundadu su “Sòtziu de sos sardos” cun Aldo Borghesi, Pàulu Mugoni, Màriu Murtas, Efis Planetta (già cunsigeri regionale), Bruno Sini, Salvo Zedda (mortu isse puru ocannu) e àteros. Ammentamus “Su nieddore de sa polìtica” (intre sos reladores Bachis Bandinu) e àteros cumbènios e abojos ammanigiados dae su 2001 in a pustis. Aiat cuntribuidu in manera detzisiva puru a sa publicatzione de “Camineras”, òrganu de una manca sarda anticonformista e anticolonialista: Antonia (Ninni) Tedesco est sa diretora de sa rivista, chi oe est galu imprentada e essit oramai dae cuasi dòighi annos; Antoni matessi publicaiat editoriales e artìculos. Ammentamus sos contributos de sos giai inditados fundadores de su Sòtziu de sos sardos” e galu de Paula Alcioni, Antonella Anedda, Antoni Arca, su senadore Mauro Bulgarelli, Frantziscu Casula, Bertheddu Contu, Sarvadore Cubeddu, Massimu Fresi de Lega Ambiente, Enrico Fovanna (giornalista e imbiadu de su cuotidianu “Il Giorno”), Antoneddu Licheri (giai consigeri regionale), Maria Vitòria Migaleddu, s’ambientalista Larentu Mocci, su dirigente polìticu catalanu Jordi Muñoz, Costanzo Pazzona, Pàulu Pisu (como sìndigu de Laconi, est istadu consigeri regionale), Bèrtulu Porcheddu, Loredana Rosenkranz, Sandro Ruju, Gianfranco Sabattini (de s’Universidade de Casteddu), Cristianu Sabino, Bernardu Sàbiu, Cristina Sanna, s’on. Pedru Soddu e àteros.

 

S’iscritore. Ma est importante puru ammentare Antoni che autore de poesias chi aiat publicadu in “Camineras” cun su pseudònimu de Ondradu. In su 2010 sa domo editora Condaghes de Casteddu at imprentadu unu romanzu suo in sardu (in sa Limba Sarda Comuna), Lughes umbrinas, in ue est craru chi pro Antoni s’amore profundu de sa bidda e de sa terra sarda non diventat mai mitu. Antzis Antoni teniat sa capatzidade de bìdere lughes e umbras – e umbras in sa lughe matessi – contende istòrias de printzipales, de meres e tzeracos, de òmines e fèminas, de betzos e giòvanos, prepotèntzias, violèntzias e amore, intellighèntzia e falada in su machine. A s’agabbu de su contu de Antoni agatamus unu personàgiu, una fèmina chi serrat in su sinu suo unu piseddu, unu piciocheddu chi at a nàschere e a rapresentare s’isperàntzia pro su tempus benidore.

Su romanzu est istadu publicadu in sa collana “Paberile”: pensamus tando a sas pàginas de Antoni, de sos giai ammentados Alcioni e Arca, de Nanneddu Falconi, Micheli Ladu e àteros chi ant mustradu sa balentia issoro proite non si sunt postos a fàghere bozzetti e bozzettistica, a iscrìere contados e fàulas de su bighinadu – de tziu Pascale, pro fàghere un’esempru, de unu betzu sàbiu cale si siat, chi ammentat su tempus coladu, sètzidu in sa cadrea a curtzu de una domitedda bàscia – ma fraigande cuddu chi Maria Corti at cramadu l’organismo narrativo in sa cumplessidade sua. In dunas, sas proas de una literadura in sardu noa e madura.

Antoni iscritore est istadu puru collaboradore de sas editziones Condaghes de Frantziscu Cheratzu pro sa bortada de iscritos in limba sarda. S’ùrtimu traballu de bortadura suo est essende in custas dies.

 

Sos ànghelos de sa vida nostra. Deo creo chi devimus a su mancu proare a nàrrere carchi paràula de consolu pro su dolu mannu de Nella, mugere de Antoni, chi est istada s’ànghelu de sa vida sua e li at dadu s’amadu fìgiu Mateu. Devimus abarrare cumbìnchidos chi sos ànghelos, in sa vida nostra, esistint de a beru. Non semus faeddende de s’ànghelu de Wim Wenders, su regista tedescu chi in su film suo Il cielo sopra Berlino (1987) presentat un’ànghelu chi ponet su bratzu subra sas palas de su presidente Gorbaciov, s’ùrtimu de s’Urss. Nono, sos ànghelos sunt fèminas e òmines de sa vida de ogni die, fèminas e òmines chi nos ant amadu, chi nos amant e chi nois amamus. Si nois lu disigiamus, podimus bìdere custos ànghelos in sas domos nostras, in sa carrera in ue passamus, in sas camineras prus difìtziles, a costàgiu de nois. Nois podimus sighire a pedire, a preguntare, issos ant a rispondere. Gasi at a fàghere Antoni, deo nde so seguru, cun Nella e Mateu e cun ognunu de nois.

 

Condividi su:

    Comments are closed.