- Fondazione Sardinia - http://www.fondazionesardinia.eu/ita -

Carchi cussideru supra sa limbade Bachisio Bandinu

Posted By cubeddu On 15 dicembre 2019 @ 16:33 In Blog,Editoriali | Comments Disabled

S’EDITORIALE de sa  DOMINIGA,  de sa  FONDATZIONE

A ite servit sa limba sarda? Oje servit s’italianu e s’inglesu e mancari s’arabu e su zinesu. Propriu prLo custa risposta, sa dimanda meritat pessamentu, istudiu e cuffrontu prus largu e fundu. Si sa limba serviat solu a numenare cosas e fattos pro cumunicare cun sa zente, diat bastare solu una limba pro totu su mundu, sas varietates sun un’impedimentu pro nos cumprendere derettos derettos. Su risultatu diat essere una limba unica pro tutus, chi cheret narrere totu a una conca, unu matessi cuntzettu de sa vita e de su mundu, totu paris in sentitos e rejones. Morint sas virtutes singulares de donzi limba, morit sa criassione e s’imbentu, si perdet sa ricchesa de sa diversitate. Venit su frittu a pessare chi sa Divina Commedia de Dante, l’Amleto di Shakspeare, il Faust di Goethe, il Don Chisciote di Cervantes, esseren iscrittos in d-una matessi limba. E gai s’IIiade, s’Odissea e s’Eneide. Donzuna de custas operas, propriu pro s’identitate singulare de sa propria limba, cantan unu mundu particulare e differente pro donare ricchesa a totu nois. Duncas, torramus a narrere chi sa limba no est un’istrumentu pro contare unu contu, ma est su contu matessi costruitu cun sa materia de cussa limba. Cun cussa limba at un’identitate, cun d-un’attera limba leat un’attera identitate.

De totu custas virtutes de sa limba non si tenet contu cando si ponet sa chestione de sa limba in sos arrejonos sardos che si fissan in d’unu cussideru funtzionalisticu de sa limba, comente chi servat solu a numenare sas cosas e a cumunicare novas e vetzas.

Potimus narrere chi sa limba servit pro espricare su sensu de sa vita e de sa morte, sa comunione de sentitos cun attera zente, s’imbentu de poesia, de attitos e ninnidos, de cantos e de sonnos.

Dae ite si distinghet una limba dae un’attera? Dae su sonu, non dae su significatu de sa paraula. Casu, formaggio, cheese, fromaje si referin a una matessi cosa, duncas su significatu est su matessi. Cambiat sa morfologia e sa fonetica de sa paraula: in cussu est s’identitate de sa limba. Est pretzisu de cumprendere che in sas sillabas est sa materia de sa limba: bisonzat de tenner contu chi sa limba est fatta de materia e de ispiritu: impreandela si manitzan impare s’una e s’atteru. Dae sa mistura de morfologia, fonetica e semantica naschit s’identitate de una limba. Duncas sa limba est unu modu particulare de videre su mundu, sa vita: ideas, rejones, sentimentos, pessamentos, timorias e isperas, anneos e gosos si viven cun sa limba, ma mescamente in sa limba, intro de sa limba.

Cunfrontande sas diversas limbas non si poten fachere classificas de valore: no esistit una limba menzus de un’attera, propriu ca donzuna at un’identitate sua.

Filosofos e linguistas an trattatu custu argumentu, pro cuffirmare chi donzi limba poter faeddare su mundu, pro natura sua. Cheret narrere chi donzi limba possedit pro propriu meritu su donu de fachere fronte a calesisiat esperientzia de sa vita umana. Tenet sa capatzitate de faeddare su tempus passatu e su presente.

Su babbu mannu de sa linguistica Roman Jacobson at iscrittu: “Su chi fachet differentzia da una limba a s’attera no est su chi poten narrere, ma si chi narant”. Duncas, donzuna potet narrere totu, diversamente e a modu suo.

Jacques Lacan, de sos mannos psicoanalistas mondiale, affirmat chi donzi limba at sa virtute de currispondere a calesisiat bisonzu e voluntate de faeddare su mundu e de dare significatu a totu sas cosas.

T. Todorov, pensatore de gabbale, iscriet chi donzi limba potet narrere totu chi est rappresentabile cun sas paraulas, mancari preferat de contipitzare de prus sa vita e sa cultura de su locu suo.

Heidegger narat chi sa limba no est unu mediu pro numenare sas cosas: “Nominare non è distribuire nomi, ma chiamare dentro la parola”.

De sos mannos linguistas de su mundu, Benveniste at negatu sa credentzia “concretista” del linguaggio, una tesi chene fundamentu.

Saussure at iscrittu: “Il fondo del linguaggio non è costituito dai nomi. E’ un accidente quando si trova che il segno linguistico corrisponde a un oggetto definito dai segni come un cavallo, o il fuoco o il sole… l’oggetto è un essere esteriore…il linguaggio non è una nomenclatura di oggetti”.

Dian bastare custas opiniones de pessatores gai mannos pro negare chi una limba sarda siat prejonera de sas cosas chi nominat. Sa limba est s’identitate de unu populu e potet faeddare calesisiat modernitate.

Bachisio Bandinu

Cagliari 15 de Nadale 2019

 

 

 

Condividi su:

    Article printed from Fondazione Sardinia: http://www.fondazionesardinia.eu/ita

    URL to article: http://www.fondazionesardinia.eu/ita/?p=16818

    Copyright © 2013 Fondazione Sardinia. All rights reserved.