- Fondazione Sardinia - http://www.fondazionesardinia.eu/ita -

Casteddu in su séculu nou, su de XXI (Casteddu oindii), di Enrico Lobina

Posted By cubeddu On 26 maggio 2019 @ 03:27 In Blog,Città e comuni della Sardegna,Editoriali,Identità | Comments Disabled

EDITORIALE DELLA DOMENICA,  della  FONDAZIONE

 

Su continenti cun su Prodùsiu Natzionali Brutu (PNB) prus artu in su mundu est s’Àsia, bogada sa Rùssia etotu. Sa pùnna est tirendi sèmpiri de prus a cudda parti.

S’Europa de Scurigadroxu, comenti su mari Mesuderràniu, sighint a tenni una centralidadi, chi oi no est perou de totu su mundu, globali. Est “regionali”. Is elementus de su mundu, globalis, de una bisura econòmica e geopolìtica, no funt prus europeus o de su mari Mesuderràniu. Perou custus logus abarrant in conca e in mesu de s’atentzioni de totu is atoris prus de importu de su mundu. Pensei a su chi sutzedit in Lìbia sceti.

Tenit arrexoni Enrico Cocco candu scriit chi iat a serbiri unu Assessorau a is Arrelatas cun su disterru in sa Regioni (RAS)[1].

Ddoi at una arrelata strinta aìnturu de su chi si produsit in su mundu, su chi sutzedit, su chi si pensat e su benidori de is sardus, e aìnturu de is sardus is casteddaius etotu.

Custa cuscièntzia no dda bieus e chi aturat diaici sa chistioni, sa Sardìnnia in su de XXI séculus at a essi unu logu anca si fait energia e esercitatzionis militaris, chena de profetu perunu po is sardus. In prus sa Sardìnnia at a essi unu “luna park e centro vacanze” mannu mannu, anca su dinai godangiau at a andai aforas de s’ìsula.

Calincuna sceda noa pigada de su giorronali podit essi de interessu:

-          Funt 39.000 milla is preguntas po su “reddito di cittadinanza” presentadas in Sardìnnia, prus o mancu su 2,3% de su pòpulu. E si podit presentai una pregunta sceti po famìllia!

-          Po mori de “cuòta 100” sa genti est fuendisì de traballu, pruschetotu in su sètori pùbricu. Is preguntas de pensionamentu funt prus de 5.000. No si scit chi atra genti at a intrai in sa ministradura pùbrica candu ant a bessiri custus; su disterru mannu de su pòpulu sardu, portat arrastu simbòlicu in is pàginas de giorronali ca s’Unioni e sa Nuova donant sèmpiri de prus a is sardus aforas de Sardìnnia. Is sardus de aforas funt bravus, aìnturu prus pagu!

-          Is traballus pùbricus in Sardìnnia funt sèmpiri prus pagus. Sa diferèntzia aìnturu de Sardìnnia e Europa, po su chi pertocat is “infrastruturas”, est amanniendisì;

-          Sa chistioni de su deretu de is sardus de nci podi lompi a continenti a prètziu baratu est sèmpiri prus atropelliada.

In mesu de totu custu ddoi est Casteddu. Casteddu at tentu unu arrolu in su de XX e XXI séculus, ma imoi no est craru ita bollat fai in su de XXI séculus. Po imoi est su tzentru de sa ministradura pùbrica e de is serbìtzius pùbricus, cun sèmpiri prus stràngius chi benint a nci passai una pariga de diis. Calincuna sceda noa pigada de is giorronalis acrarat su chi est sutzedendi:

-          Su portu de is mercantzias (porto canale), s’impinnu polìticu de 50 annus, est bivendinci de vida mala, perou is casteddajus e is chi gubernant si pensant chi “Cagliari ha la sua principale infrastruttura nella friggitrice legata alla sua movida”[2];

-          Po fai 3 chilometrus de trenu metropolitanu, de pratza Matteotti a pratza Repubblica, nci ant a bolli annus. Su progetu est de su 2011, perou su primu obreri forsis at a inghitzai a traballai in su 2019;

-          In Casteddu ddoi at prus o mancu 154.000 bividoris, e 1.000, prus o mancu, bivint de droga (ispàciu, controllu, castiadoris, curreus);

-          Su setori ICT (Information and Communication Technology) apustis de annus meda de bona sorti est trumentendi pagu pagu po tirai ainnantis;

-          Is càmbius de su clima chi s’ant a biri in is annus benidoris ant a meletzai meda Casteddu, perou no ponint in pensamentu a is chi gubernant Casteddu e is casteddajus. Forsis s’apretu est de prus po is giòvunus.

 

Miali Pira in su mesi de Gennàrgiu de su 1960 in s’Unioni Sarda iat scritu de Casteddu cun d-unu “reportage”, e su tìtulu fiat “Casteddu est fea”. Cudd’atza de no gubernai, de no programai is funtzionis sotzialis, econòmicas e polìticas de sa tzitadi est abarrada. Oi Casteddu est sa capitali “de facto” de sa Sardìnnia, perou no est arreconnota comenti a capitali, no tenit sa bisura morali.

 

Oi su contu apitzus de Casteddu chi est bincendi est chi “Casteddu est bella”. S’impunna est a cambiai sa tzitadi, ma dònnia bidda puru, pruschetotu su tzentru stòricu, in d-una cartolina de bendi a is turistas, aici chi su tzentru stòricu potzat essi “consumau”. In Casteddu su chi ant fatu in su Poetu e in su tzèntru stòricu (is traballus pùbricus) at fatu custa cosa.

S’atra Casteddu, totu s’atra Casteddu, no est de interessu perunu. Fatuvatu no est de interessu mancu po is chi nci bivint.

 

Cali est su presenti e su benidori de Casteddu peri su de XXI séculus?

In is artìculus benidoris arrexonaus comenti a Fondatzioni de cali potzant essi is funtzionis sotzialis, econòmicas e polìticas de sa tzitadi, is arrelatas cun su chi sutzedit in su mundu e is arrelatas noas de strantaxai cun totu sa Sardìnnia.

 

 

 


[1] http://www.fondazionesardinia.eu/ita/?p=15713

[2] https://www.sardegnaeliberta.it/va-in-onda-la-sardegna-a-pezzetti-agnelli-giustizia-porti/

 

Condividi su:

    Article printed from Fondazione Sardinia: http://www.fondazionesardinia.eu/ita

    URL to article: http://www.fondazionesardinia.eu/ita/?p=16007

    Copyright © 2013 Fondazione Sardinia. All rights reserved.